Kochani,
Od lipca do listopada br, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą” oraz członków i działaczy Związku Polaków na Białorusi realizowaliśmy rajd historyczny śladem polskich mogił wojennych z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. na terenie Nowogródczyzny – dawnych Kresów Wschodnich II RP, obecnie Białorusi oraz mogił i miejsc pamięci Nowogródzkiej Armii Krajowej z okresu II wojny światowej.
Mimo panującej pandemii z powodzeniem zebraliśmy wolontariuszy z Białorusi – polską młodzież, osoby dorosłe, całe rodziny, które zaangażowały się w organizację rajdu i wsparły naszzą pracę.
To właśnie dzięki naszym wolontariuszom, członkom Związku Polaków na Białorusi, uporządkowane zostały ostały rzadko odwiedzane miejsca pamięci Operacji Niemeńskiej 1920 r oraz Nowogródzkiej Armii Krajowej.
Odwiedziliśmy następujące cmentarze i miejsca pamięci:
- Jewłasze – miejsce śmierci Jana Piwnika – „Ponurego”.
- Szczuczyn – mogiła żołnierzy VII batalionu AK
- Stankiewicze – kaplica Powstańców Styczniowych, miejsce schronienia żołnierzy Armii Krajowej, między innymi z oddziałów Czesława Zajączkowskiego „Ragnera” i Anatola Radziwonika „Olecha”.
- Bielica – grób Antoniego Kuczyńskiego ps. Tygrys
- Nieciecz – zbiorowa mogiła IV batalionu 77 p.p. AK
- Cacki – krzyż ku czci Czesława Zajączkowskiego „Ragnera”
- Wawiórka – mogiła żołnierzy VII batalionu 77 p.p. AK oraz groby dwóch żołnierzy z oddziału Franciszka Wieramowicza ps.Kuna
- Lida – cmentarz wojskowy, symboliczny grób ppor. Jerzego Bokłażca ps. Pazurkiewicz; groby żołnierzy – uczestników wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.
- Żyrmuny – mogiła Adama Łoszakiewicza ps. Iskra i mogiła dwóch innych żołnierzy AK
- Raduń – zbiorowa mogiła żołnierzy Franciszka Wieramowicza ps. Kuna
- Ostryna – zbiorowa mogiła żołnierzy AK straconych przez Niemców
- Stryjówka – mogiła żołnierzy VII UBK
- Grodno – mogiły żołnierzy – uczestników wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.
- Surkonty: na zakończenie Rajdu, w 76 rocznicę bitwy pod Surkontami, odwiedziliśmy ważny cmentarz wojenny, gdzie spoczywa Komendant Okręgu Nowogródzkiego AK – mjr Maciej Kalenkiewicz (ps. „Kotwicz”) wraz z 35 swoimi żołnierzami ze Zgrupowania Nowogródzkiego AK, którzy polegli w tej bitwie.
Odwiedziliśmy także osobną mogiłę jedynej poległej w bitwie kobiety – żołnierza AK – strz. Eugenii Myszkówny (ps. „Gieńka”), zlokalizowaną na obrzeżach wsi Rekście Wielkie koło Krupowa (którą w końcu 2018 r. dzięki staraniom członków naszej Fundacji i lokalnych działaczy ZPB z Lidy przy wsparciu finansowym IPN udało nam się częściowo odrestaurować).
Wykonaliśmy nie tylko szereg niezbędnych prac renowacyjnych i porządkowych, ale także dokumentację fotograficzną i techniczną stanu odwiedzonych mogił i cmentarzy. Przeprowadzony został również spis biograficzny na tych mogiłach, których stan na to pozwalał.
Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy zaangażowali się w nasz projekt. Jesteście wielcy! Do zobaczenia w przyszłym roku !!!
PARTNER PROJEKTU
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych”
